Resolušuvdna: lullisámegillii (pdf) • julevsámegillii (pfd) • davvisámegillii (pdf) • dárogillii (pdf)
Konferánsa Digitála Ránnjááhkut – Digitale Nabokjerringer lágiduvvui reakšuvdnan daid maŋimuš jagiid polariserejuvvon digaštallamiidda sámi-dáru áššiid ektui, mas vuođđun guottuide ja ovdagáttuide sámevuođa ektui lea leamaš váilevaš gelbbolašvuohta ja árvvusatnin.
Romssas bohciidii vašši sápmelaččaide maŋŋá válgagičču digaštallamiid mat ledje Romssa suohkana sámi hálddašanguovllu searvama ja eretcealkima birra. Eará gávpogiin Davvi-Norggas leat šilttat sámegillii dagahan garra digaštallamiid mediain ja neahtas. Dáid digaštallamiid oktavuođas leat olu sápmelaččat vásihan vealaheami sin čearddaduogáža geažil. Neahttadigaštallamat leat leamaš báidnojuvvon negatiiva guottuin sámevuođa ektui, man lea jáhkkán gulle vássánáigái, ja sápmelaččat leat šaddan bealuštit iežaset duogáža, identitehta ja kultuvrra.
Konferánsa lea geahččalan gávdnat vástádusaid dasa mo sáhttá beassat eret dáid negatiivva guottuin ja ovdagáttuin mat leat sápmelaččaid ektui, ja mo sápmelaččat berrejit vástidit dákkár loavkidemiide almmolašvuođas.
Árgabeaivvirasisma sápmelaččaid ektui lea čatnon dasa ahte álbmogis lea unnán gelbbolašvuohta sámi kultuvrras ja historjjás, ja ahte gávdnojit ollu boasttu áddejumit ja ovdagáttut sápmelaččaid birra. Ná lea sihke oahpaheddjiid ja ohppiid gaskkas norgga skuvllas.
Makkár doaibmabijuid galggašii bidjat johtui?
- Vai gelbbolašvuohta sámevuođas buorrána skuvllas, fertejit čállojuvvot eanet oahppogirjjit historjá- ja servodatfágas sihke sámegillii ja dárogillii. Dáin ferte leat
- sámi perspektiiva ja áinnas galggašit leat sámi fágaolbmot geat leat čállán daid. Sihkkarastin dihte materiála kvaliteahta berre Máhttodepartemeanttas ja Sámedikkis leat guovddáš rolla dán barggus.
- Berre ráhkaduvvot oahpahanfáddá sámi kultuvrra, identitehta ja historjjá birra mii galgá addojuvvot buot oahpaheaddjistudeanttaide Norggas. Romssa Universitehta lávga ovttasbargguin Máhttodepartemeanttain ja Romssa suohkaniin sáhtášii leat ovddasmannin, mii sáhttá leat minsttarin eará oahpaheaddjioahpahusaide riikkas ja gielddaide gos sápmelaččat ásset.
- Joatkkaoahpahus oahpahus- ja fuolahussuorggis sámi kultuvrras, identitehtas ja historjjás berre ovdánahttojuvvot ja addojuvvot buot bargiide gielddain gos ásset sápmelaččat.
- Berrešii ásahuvvot duohtavuođalávdegoddi, ja dán lávdegottis galgá leat ulbmilin árvvoštallat cealkámušaid mat gusket sámi áššiide, ja cuoigut boasttuvuođaid ja váilevašvuođaid gos dat gávdnojit. Duohtavuođalávdegottis berrešii leat stáhtalaš dahje oktasaš davviriikkalaš jođiheapmi. Romssa suohkan berre vuolggahit dan. Okta oassi dán proseassas sáhtášii leat ásahit faktadiehtovuođu sámi kultuvrra birra, sihke historjjálaččat ja dálááiggis.
- Turistaealáhus ovddasta dávjá juoga man gohčodit “sámi kultuvran” muhto mii ii álo čájet duohtavuođa doarvái buori láhkai. Sámi Allaskuvllas Guovdageainnus lea leamaš sertifiserenkursa mo ofelastit sámevuođa. Dát berrešii institušonaliserejuvvot buorebut.
- Museain lea stuorra rolla mii guoská sámi kultuvrra gaskkusteapmái, ja danne lea dehálaš ahte čájáhusat museain eai dušše čájet historjjá, muhto maiddá ođđaáiggi
- dili Sámis. Museat berrešit ođasmahttit sin sámi čájáhusaid, nu ahte dat leat ođasmahttojuvvon eanet sajiin go odne leat.
- Berrešii álggahuvvot ovttasbargu organisašuvnnain mat barget earret eará olmmošvuoigatvuođain, nuoraid vuoigatvuođain ja eamiálbmotvuoigatvuođain. Dássážii leat dát hui unnán deattuhan sámevuođa iežaset bargguid oktavuođas.
- Leat máŋggas guđet eai dieđe ahte sáhttá sáddet dilálašvuođaid vásihuvvon vealaheamis Dásseárvu- ja vealahanáittardeaddjái (LDO), dan sáhttá dáhkat e-poastta bokte čujuhussii post@ldo.no, sáddet reive čujuhussii LDO, postboks 8048 Dep, 0031 Oslo, dahje neahttasiiddu bokte http://ldo.no. LDO ávžžuha maid buohkaid guđet leat vásihan vealaheami sáddet ášši sidjiide.
- Ferte ráhkaduvvot ollislaš strategiija daid negatiiva guottuid ektui ja ovddidan dihte buriid guottuid sápmelaččaid ektui eanetlogus.